Hakim ve Savcı Yardımcılığı Hakkında Genel Bilgilendirme
2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu’nda 23.02.2022 tarihli ve 7413 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle Türkiye’de ilk kez hakim ve savcı yardımcılığı müessesesi oluşturulmuştur. Söz konusu değişiklik, 1 Ocak 2023 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. Bu tarihten önce hakim ve savcı adaylığına başlamış olanların atamaları, değişiklik öncesi düzenlemelere göre yapılacaktır. Hakim ve savcı yardımcılığı müessesesi, 2023 yılında ve sonrasında yapılan sınavlarda başarılı olanlara uygulanacaktır. Bu yazımızda, Hakimler ve Savcılar Kanunu’nda yapılan söz konusu değişiklikler ışığında hakim ve savcı yardımcılığı müessesesi hakkında genel bilgiler verilecektir.
Öncelikle, hiçkimse, hâkim ve savcı yardımcılığı dönemini geçirip Kanun’da belirtilen koşulları taşımadıkça, hakimlik ve savcılık mesleklerine atanamaz [1]. Hakim ve savcı yardımcılığına atanabilmek için de ÖSYM tarafından yapılacak yazılı sınavda ve ardından Adalet Bakanlığı tarafından yapılacak sözlü sınavda başarılı olmak gerekir.
HAKİM VE SAVCI YARDIMCILIĞINA ATANMA ŞARTLARI
Hakim ve savcı yardımcılığına atanabilmek için şu şartları taşıyor olmak gerekir:
Türk vatandaşı olmak,
Giriş sınavının yapıldığı yılın ocak ayının birinci günü itibarıyla otuzbeş yaşını doldurmamış olmak,
Adli yargı hâkim ve savcı yardımcıları için; hukuk fakültesinden mezun olmak veya yabancı bir hukuk fakültesini bitirip de Türkiye‘deki hukuk fakülteleri programlarına göre eksik kalan derslerden sınava girip başarı belgesi almış bulunmak,
İdarî yargı hâkim yardımcıları için; hukuk fakültesinden mezun olmak veya yabancı bir hukuk fakültesini bitirip de Türkiye'de hukuk fakülteleri programlarına göre eksik kalan derslerden sınava girip başarı belgesi almış bulunmak, hukuk fakültesinden mezun olanlar dışından alınacak hâkim yardımcıları bakımından, her dönemde alınacak hâkim yardımcısı sayısının yüzde yirmisini geçmemek üzere, hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat ve maliye alanlarında en az dört yıllık yüksek öğrenim yapmış veya bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olmak,
Kamu haklarından yasaklı olmamak,
Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı veya İdari Yargı Ön Sınavında başarılı olmak (bu şart, hukuk fakültelerine veya yükseköğrenim programlarına 24.10 2019 ve sonrasında kayıt olanlar için geçerlidir),
Askerlik durumu itibariyle askerlikle ilgisi bulunmamak veya muvazzaflık hizmetini yapmış yahut ertelenmiş veya yedeğe geçirilmiş olmak,
Hakimlik ve savcılık görevlerini sürekli olarak yurdun her yerinde yapmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı veya engelliliği bulunmamak,
Taksirli suçlar hariç olmak üzere, üç aydan fazla hapis veya affa uğramış olsa bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyet kırıcı bir suçtan veya kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak veya bu suçlardan veya taksirli suçlar hariç olmak üzere üç aydan fazla hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektiren bir fiilden dolayı soruşturma veya kovuşturma altında olmamak,
Yazılı yarışma sınavı ile mülakatta başarı göstermek,
Hakimlik ve savcılık mesleğine yakışmayacak tutum ve davranışlarda bulunmamış olmak,
Avukatlık mesleğinden hâkim ve savcı yardımcılığına geçmek isteyenler için; mesleklerinde fiilen en az üç yıl çalışmış, giriş sınavının yapıldığı yılın ocak ayının birinci günü itibariyle kırkbeş yaşını doldurmamış ve kendi aralarında yapılacak olan yazılı yarışma sınavında ve mülâkatta başarılı olmak.
Ayrıca, hâkim ve savcı yardımcılığına atanacaklar ile hâkimlik ve savcılık mesleğine kabul edilecekler ve hâkim ve savcı sınıfı dışında kalan adlî ve idarî yargıda çalıştırılacak tüm personel hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’na göre güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.
Her yıl alınacak hâkim ve savcı yardımcısı sayısı, avukatlık mesleğinden alınacaklarla birlikte Türkiye Adalet Akademisinin görüşü alınmak suretiyle, kadro ve ihtiyaç durumuna göre Adalet Bakanlığınca tespit edilir.
YAZILI SINAVIN YAPILIŞI
Yazılı yarışma sınavı, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yapılır.
Yazılı sınav; Türkçe, matematik, Türk kültür ve medeniyetleri, Atatürk ilkeleri ve inkılâp tarihi ve temel yurttaşlık bilgisi sorularından oluşan genel yetenek ve genel kültür konuları ile a) adlî yargıda; anayasa hukuku, medenî hukuk, borçlar hukuku, hukuk yargılama usulü, ticaret hukuku, iş hukuku, icra ve iflâs hukuku, ceza hukuku, ceza yargılama usulü, idarî yargılama usulü ve idare hukuku, b) idarî yargıda; anayasa hukuku, idare hukuku, idarî yargılama usulü, hukuk yargılama usulü, borçlar hukuku (genel hükümler), medenî hukuk, ceza hukuku (genel hükümler), vergi hukuku, vergi usul hukuku ve maliye-ekonomi, konularını kapsayan alan bilgisi sorularından yapılır[2].
Sınav, çoktan seçmeli toplam 100 sorudan ve aşağıdaki konulardan oluşur:
Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi: Tüm adaylar için ortak ve zorunlu olan genel yetenek ve genel kültür testi; Türkçe (6 soru), Matematik (6 soru), Türk Kültür ve Medeniyetleri (6 soru), Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi (6 soru) ve Temel Yurttaşlık Bilgisi (6 soru) konularıyla ilgili toplam 30 sorudan oluşur.
Ortak Alan Bilgisi Testi: Tüm adaylar için ortak ve zorunlu olan ortak alan bilgisi testi ise; Anayasa Hukuku (7 soru), İdare Hukuku (7 soru), İdarî Yargılama Usulü (7 soru), Hukuk Yargılama Usulü (7 soru) ve Medeni Hukuk (7 soru) konularıyla ilgili toplam 35 sorudan oluşur.
Adli Yargı Testi: Bu test, Adli Yargı Sınavına başvuran adaylar içindir. Adli Yargı Testi; Borçlar Hukuku (6 soru), Ceza Hukuku (6 soru), Ceza Yargılama Usulü (6 soru), Ticaret Hukuku (6 soru), İcra ve İflas Hukuku (6 soru) ve İş Hukuku (5 soru) konularıyla ilgili toplam 35 sorudan oluşur.
Adli Yargı-Avukat Testi: Bu test, Adli Yargı-Avukat Sınavına başvuran adaylar içindir. Adli yargı-avukat testi; Borçlar Hukuku (6 soru), Ceza Hukuku (6 soru), Ceza Yargılama Usulü (6 soru), Ticaret Hukuku (6 soru), İcra ve İflas Hukuku (6 soru) ve İş Hukuku (5 soru) konularıyla ilgili toplam 35 sorudan oluşur.
İdari Yargı Testi: Bu test, idari yargı sınavına başvuran adaylar içindir. İdari yargı testi; Borçlar Hukuku Genel Hükümler (7 soru), Ceza Hukuku Genel Hükümler (7 soru), Vergi Hukuku (7 soru), Vergi Usul Hukuku (7soru) ve Maliye-Ekonomi (7 soru) konularıyla ilgili toplam 35 sorudan oluşur.
O halde, mezunlar için Adli Yargı Hakim ve Savcı Yardımcılığı Sınavına girenler 1) genel yetenek ve genel kültür testini, 2) ortak alan bilgisi testini ve 3) adli yargı testini çözerler. Avukatlık Mesleğinden Adli Yargı Hakim ve Savcı Yardımcılığına Geçiş Sınavına girenler 1) genel yetenek ve genel kültür testini, 2) ortak alan bilgisi testini ve 3) adli adli yargı avukat testini çözerler. İdari Yargı Hakim Yardımcılığı Sınavına girenler ise 1) genel yetenek ve genel kültür testini, 2) ortak alan bilgisi testini ve 3) idari yargı testini çözerler. Şartları taşıyan adaylar diğer sınavlara da girebilirler. Örneğin, hukuk fakültesi mezunları, Adli Yargı Hakim ve Savcı Yardımcılığı Sınavına da İdari Yargı Hakim Yardımcılığı Sınavına da ayrı ayrı girebilirler; şartları taşıyorlarsa Avukatlık Mesleğinden Adli Yargı Hakim ve Savcı Yardımcılığına Geçiş Sınavına da ayrıca girebilirler.
Sınav sonuçları, her sınav için ayrı ayrı açıklanır ve ÖSYM’nin internet sayfasından duyurulur; adayların adresine ayrıca sınav sonuç belgesi gönderilmez. Kontenjana giren adayların sınav sonuç bilgisinde “Mülakata katılmaya hak kazandınız. Mülakat tarihlerini Adalet Bakanlığı’nın internet sayfasından takip ediniz.”, kontenjana giremeyen adaylar için “Kontenjan nedeniyle mülakata katılmaya hak kazanamadınız.” ibaresi yazılır.
SÖZLÜ SINAVIN (MÜLAKATIN) YAPILIŞI
Yazılı sınavda 100 tam puan üzerinden en az 70 puan almak kaydıyla en yüksek puan alandan başlamak üzere, sınav ilânında belirtilen kadro sayısının iki katı fazlası (yani üç katı) mülâkata çağrılır. Bu şekilde çağrılan en düşük puana sahip adayla aynı puanı alanlar da mülâkata alınır. Başarılı olanların sayısı, ilan edilen kadronun üç katının altında kalırsa sadece başarılı olanlar mülâkata çağrılır. Örneğin, 100 idari yargı hakim yardımcısı alınacaksa, mülakata 70 puan barajını geçmiş olmaları kaydıyla 300 kişi çağırılır; eğer 70 puan barajını geçen sayısı 270 kişi ise, mülakata sadece bu 270 kişi çağırılır.
Mülâkat Kurulu; Adalet Bakanının görevlendireceği bakan yardımcısı başkanlığında, Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanı, Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdür, Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürü ve Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürü, Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Sekreteri ile Türkiye Adalet Akademisi Danışma Kurulundan seçilen bir kişi olmak üzere toplam yedi üyeden oluşur [3].
Mülâkatta, ilgilinin; a) muhakeme gücü, b) bir konuyu kavrayıp özetleme ve ifade yeteneği, c) genel ve fizikî görünümünün, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu ve liyakati, d) yetenek ve kültürü, e) çağdaş bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, puan vermek suretiyle değerlendirilir. Mülâkat, burada yazılı özellikler her biri yirmişer puan üzerinden değerlendirilerek yapılır. Mülâkat Kurulunun her bir üyesi tarafından verilen puanlar ayrı ayrı tutanağa geçirilir. Başarılı sayılmak için, üyelerin yüz tam puan üzerinden verdikleri notların aritmetik ortalamasının en az yetmiş olması şarttır. Mülâkat sonucu en yüksek puan alandan başlamak üzere sıraya konularak mülâkat başarı listesi hazırlanır ve bu listenin altı Mülâkat Kurulu tarafından imzalanarak Personel Genel Müdürlüğüne teslim edilir.
Sınava katılanların, yukarıda belirttiğimiz yazılı yarışma sınavı notunun yüzde yetmişi ile mülâkat notunun yüzde otuzunun toplamı tespit edildikten sonra en yüksek puan alandan başlamak üzere nihai başarı listesi hazırlanır[4]. Bu sıralamaya tâbi tutulanların nihai puanlarının eşit olması halinde, yazılı sınavda aldığı puana öncelik tanınır. Yazılı puanlarının da eşit olması halinde, kura çekilmek suretiyle sırası belirlenir ve bu konuda yapılan işlemler düzenlenecek tutanakta gösterilir.
HAKİM VE SAVCI YARDIMCILIĞI SÜRECİ VE EĞİTİM
Hâkim ve savcı yardımcıları, Devlet Memurları Kanunu’ndaki Genel İdare Hizmetleri Sınıfına dahil olup, hakimlik ve savcılığın sınıf ve derecelerine dahil değildirler ve haklarında, Devlet Memurları Kanunu’nun Hakimler ve Savcılar Kanunu’na aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
Hâkim ve savcı yardımcılığı süresi üç yıldır. Hâkim ve savcı yardımcılığı; temel eğitim dönemi, görev dönemi ve son eğitim döneminden oluşur. Temel eğitim ve son eğitim Türkiye Adalet Akademisi tarafından verilir. Görev dönemi ise yargı mercilerinde fiilen görev yapmak suretiyle geçirilir. Hâkim ve savcı yardımcıları, atanmalarını müteakip temel eğitime alınır. Temel eğitim döneminde adli yargı hâkim ve savcı yardımcıları, adli yargı teşkilatının ihtiyaç durumu ile imkânlar ölçüsünde kendi istekleri göz önünde bulundurulmak ve Hâkimler ve Savcılar Kurulunun görüşü alınmak suretiyle, Adalet Bakanlığınca hâkimliğe veya savcılığa atanacak şekilde ayrılır.
Hâkim ve savcı yardımcıları, temel eğitim döneminin sonunda yazılı sınava tabi tutulur ve aldıkları puana göre en yüksek puandan başlamak üzere ayrı ayrı sıralanır. Eşitlik hâlinde hâkim ve savcı yardımcılığı yazılı yarışma sınavında puanı yüksek olana öncelik tanınır. Eşitliğin devam etmesi hâlinde kura çekilmek suretiyle sıralama belirlenir. Hâkim ve savcı yardımcıları bu sıralamaya göre, Adalet Bakanlığınca belirlenen ilk derece yargı yerleri arasından seçtikleri il veya ilçelere görev dönemini geçirmek üzere atanır.
Hâkim ve savcı yardımcıları görev döneminde bölge adliye veya bölge idare mahkemeleri ile Yargıtay veya Danıştayda da görevlendirilir. Görev döneminde hâkim ve savcı yardımcılarının yetiştirilmesi amacıyla Adalet Bakanı tarafından tercihen istekli olanlar arasından, ilgili adalet komisyonları ve Türkiye Adalet Akademisi ile Hâkimler ve Savcılar Kurulunun görüş ve önerileri alınmak suretiyle, eğitici hâkim ve savcılar görevlendirilir. Bu görev; atama, terfi, müstemir yetki ve tevzi edilen iş sayısı gibi hususlar bakımından göz önünde bulundurulur. Eğitici sayısının birden fazla olduğu yerlerde, eğiticilerden biri koordinasyonu sağlamakla görevlendirilebilir. Eğitici hâkim ve savcılara Türkiye Adalet Akademisi tarafından eğitim verilir. Hâkim ve savcı yardımcıları, eğitici hâkim veya savcıların görev yaptığı mahkeme ve savcılıklarda ve onların nezaretinde görev yapar. Eğitici olarak görevlendirilen hâkim ve savcılara, en fazla iki hâkim ve savcı yardımcısı verilebilir.
Görev döneminde hâkim ve savcı yardımcıları Türkiye Adalet Akademisinde iki kez ara eğitime alınır. Her ara eğitimin sonunda yazılı sınav yapılır. Görev dönemini tamamlayan hâkim ve savcı yardımcıları son eğitime alınır. Son eğitim dönemini bitiren hâkim ve savcı yardımcıları, yazılı ve sözlü sınava tabi tutulur. Sözlü sınava girebilmek için son yazılı sınav puanı ile yazılı sınavlar nihai puanının ayrı ayrı en az yetmiş olması şarttır. Yazılı sınavlar nihai puanı; temel eğitim döneminin sonunda yapılan sınavdan alınan puanın %10’u ile görev döneminde yapılan ara sınavlardan alınan puanların aritmetik ortalamasının %30’u ve son yazılı sınavdan alınan puanın %60’ının toplamından oluşur. Temel eğitim ve ara eğitimler yazılı sınav sonuçlarına göre; son yazılı sınavdan tam puan alsa bile yazılı sınavlar nihai puanının yetmiş ve üzerinde olma ihtimali kalmayan hâkim ve savcı yardımcıları, on beş gün içinde yeniden ikinci ara eğitim yazılı sınavına alınır. Bu sınav sonucuna göre de yazılı sınavlar nihai puanının yetmiş ve üzerinde olma ihtimali kalmayanların, hâkim ve savcı yardımcılıklarına Adalet Bakanlığınca son verilir. Son yazılı sınav puanı ile yazılı sınavlar nihai puanı en az yetmiş olmayanlar, en geç iki ay içinde yeniden son yazılı sınava alınır. Bu sınav sonucuna göre de başarılı olamayanlar hakkında onaltıncı fıkra hükümleri uygulanır. Hâkim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı sayılmak için yazılı sınavlar nihai puanının %50’si, sözlü sınav puanının %25’i ile görev ve eğitim dönemlerinde verilen puanların aritmetik ortalamasının %25’inin toplamının en az yetmiş olması şarttır.
Yazılı sınavlar; hâkim ve savcı yardımcılarına ders verenler arasından Türkiye Adalet Akademisi Başkanınca seçilen başkan ile dört asıl ve iki yedek üyeden oluşan yazılı sınav kurulu tarafından yapılır. Sözlü sınav; Türkiye Adalet Akademisi Başkanının başkanlığında, Teftiş Kurulu Başkanı ve Personel Genel Müdürü ile hâkim ve savcı yardımcılarına ders verenler arasından ilgili bakan yardımcısınca seçilen iki asıl ve bir yedek üyeden oluşan sözlü sınav kurulu tarafından yapılır.
Hâkim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı olamayanlar, talepleri hâlinde Adalet Bakanlığınca merkez veya taşra teşkilatında genel idare hizmetleri sınıfında bir kadroya atanabilir, aksi hâlde bunların hâkim ve savcı yardımcılığına Adalet Bakanlığınca son verilir. Hâkim ve savcı yardımcılığı süresini tamamlamadan görevden ayrılanlar ile bu süreyi tamamlayıp, mesleğe kabul edildikten sonra hâkim ve savcı yardımcılığı süresi kadar çalışmadan görevden ayrılanlar, bu süre zarfında kendilerine ödenen aylık, ödenek, tazminatlar ile her türlü ödemenin, mecburi hizmetin eksik kalan kısmı ile orantılı miktarını iki kat olarak ödemek zorundadırlar.
HÂKİM VE SAVCI YARDIMCISININ GÖREV VE YETKİLERİ
Görev döneminde hâkim ve savcı yardımcısının mahkemedeki görevleri şunlardır:
Hâkim tarafından tevdi edilen dosya veya evrakı inceleyerek hâkime sunmak,
Duruşma ve keşif işlemlerinde hâkime yardımcı olmak,
Yazı işleri müdürlüğünce hazırlanan evrakı hâkime sunulmadan önce kontrol etmek,
Tensip ve gerekçeli karar taslaklarını hazırlamak,
Ara kararların icrasına dair iş ve işlemleri yapmak,
Hâkimin istediği konular hakkında hukuki araştırma yapmak,
Mevzuatta belirtilen diğer görevler ile hâkim tarafından verilen benzeri görevleri yerine getirmek.
Görev döneminde hâkim ve savcı yardımcısının Cumhuriyet başsavcılığındaki görevleri şunlardır:
Savcı tarafından tevdi edilen dosya veya evrakı inceleyerek savcıya sunmak,
Soruşturma işlemleri ile kovuşturma aşamasında savcının görev alanına giren işlerde savcıya yardımcı olmak,
Yazı işleri müdürlüğünce hazırlanan evrakı savcıya sunulmadan önce kontrol etmek,
Soruşturma evrakına ilişkin karar taslakları ile soruşturma ve kovuşturma aşamasında kanun yollarına başvuru taslaklarını hazırlamak,
Her türlü yazışma taslağını hazırlamak,
Savcının istediği konular hakkında hukuki araştırma yapmak,
Mevzuatta belirtilen diğer görevler ile savcı tarafından verilen benzeri görevleri yerine getirmek.
Münhasıran hâkim veya savcı tarafından yapılması gereken iş ve işlemler, hâkim ve savcı yardımcısı tarafından yapılamaz. Hâkim ve savcı yardımcısının yetiştirilmesi ve mesleki deneyim ve beceri kazanması amacıyla gerekli görülen uygulamalar, hâkim ve savcının nezaretinde yaptırılabilir. Hâkim ve savcı yardımcılarının görev yaptığı yargı mercilerinde çalışan personel, görevleriyle ilgili olarak hâkim ve savcı yardımcılarına karşı sorumludur.
HÂKİM VE SAVCI YARDIMCILARI HAKKINDA DÜZENLENECEK FORMLAR
Her hâkim ve savcı yardımcısı hakkında; eğitim dönemlerinde Türkiye Adalet Akademisinin ilgili daire başkanı; görev döneminde ise eğitici hâkim ve savcı, Yargıtay ve Danıştayda ilgisine göre daire başkanı veya savcı tarafından yüz puan üzerinden değerlendirme formu düzenlenir. Bu form düzenlenirken hâkim ve savcı yardımcısının vazifesini yapmakta gösterdiği kabiliyet ve başarı, görevine bağlılığı ve ahlaki gidişi ile iletişim becerisi ve stres yönetimi kabiliyetine dair hususlar dikkate alınır. Müfettiş maiyetinde görev yapılması durumunda müfettiş, Anayasa Mahkemesinde görev yapılması durumunda ise bölüm başkanı tarafından hâkim ve savcı yardımcısı hakkında değerlendirme formu düzenlenir. Düzenlenecek formlar Adalet Bakanlığına gönderilmek üzere ilgisine göre adalet komisyonu başkanlığı ile Anayasa Mahkemesi Başkanlığı, Yargıtay Birinci Başkanlığı ve Danıştay Başkanlığına verilir.
HÂKİM VE SAVCI YARDIMCILIĞI SÜRESİ İÇİNDE GÖREVE SON VERME
Şu hallerde hâkim ve savcı yardımcısının görevine Adalet Bakanlığı tarafından son verilir:
Hâkim ve savcı yardımcılığına atanma niteliklerinden herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması,
Hâkim ve savcı yardımcılığına alındıktan sonra bu niteliklerden herhangi birini yitirmesi,
Hâkim ve savcı yardımcılığı süresi içindeki davranışlarında hakimlikle bağdaşmayacak tutumları, göreve devamsızlığı, bilgi ve iş yapma kabiliyeti bakımından yeterli olmadığının tespit edilmesi.
Haklarındaki soruşturma veya kovuşturma nedeniyle hâkim ve savcı yardımcılığına son verilenlerden takipsizlik kararı veya son soruşturmanın açılmasına yer olmadığına dair karar veya beraat hükmü verilenler, Kanun’da belirtilen niteliklere sahip olmaları koşuluyla yeniden hâkim ve savcı yardımcılığına alınabilirler.
YARDIMCILIK SONRASI MESLEĞE ATANMA
Hâkim ve savcı yardımcılığı süresi sonunda başarılı olan ve engel hâli olmayan, erkekler için askerliğini yaptığını veya askerlikle ilişiği olmadığını belgeleyen hâkim ve savcı yardımcılarının mesleğe kabullerine Hâkimler ve Savcılar Kurulunca karar verilir. Mesleğe kabullerine karar verilen adayların, adlî ve idarî yargı teşkilâtının ihtiyacı ile eş durumu ve diğer durumları göz önünde bulundurulmak suretiyle, adlî yargı hâkim ve savcı yardımcıları için görev yerleri; idarî yargı hâkim yardımcıları için görevleri ve görev yerleri Hâkimler ve Savcılar Kurulunca yapılacak ad çekme (kura) ile belirlenir. Hâkim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı olanlardan sıralamada ilk üçe girenler ad çekmeye (kuraya) dâhil edilmez ve listeden seçim yaparlar.
Atamalar, ilgililerin hâkim ve savcı yardımcılığına giriş derece ve kademesine bir derece ilâve edilmek suretiyle bulunacak derece ve kademeler üzerinden Hâkimler ve Savcılar Kurulunca yapılır. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun atamaya ilişkin tüm kararları Resmî Gazetede yayımlanır. Ayrıca hâkim ve savcı yardımcılığında geçen sürenin tamamı ile avukat adaylığında mahkemelerde yapılmış olan staj süresi, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesinde değerlendirilir.
[1] Hukuk fakültelerinde maddî hukuk ve usul hukuku dallarında hukuk dersi veren profesörler ve doçentler, almakta oldukları kadro aylıklarının karşılığı sınıf ve derecedeki adlî yargı hâkim ve savcılıklarına; hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, idarî ilimler fakültelerinde idare, maliye ve ekonomi dallarında ders veren profesörler ve doçentler, almakta oldukları kadro aylıklarının karşılığı sınıf ve derecedeki idarî yargı hâkim ve savcılıklarına atanabilirler.
[2] Yazılı sınavda genel yetenek ve genel kültür soruları yirmi, alan bilgisi soruları seksen puan ağırlığa sahip olacak şekilde değerlendirmeye tâbi tutulur. Bu değerlendirme yapılırken genel yetenek ve genel kültür konuları ile alan bilgisi konuları kendi aralarında eşit olarak puanlanır.
[3] Türkiye Adalet Akademisi Danışma Kurulunda; a) Yargıtay veya Danıştay mensubunun birden fazla olması hâlinde bu kişiler arasından, b) Yargıtay veya Danıştay mensubu bulunmaması hâlinde, Kurulda görev yapan hâkim ve savcılar arasından, her sınav için Danışma Kurulunca, üye tam sayısının salt çoğunluğunun gizli oyuyla, sınavın türüne göre bir asıl üye Mülâkat Kuruluna seçilir. Üyelerin hukukî veya fiilî sebeplerle katılamamaları halinde, Türkiye Adalet Akademisi Danışma Kurulundan seçilen üyenin yerine bu Kurulda görev yapan hâkim ve savcılar arasından üye tam sayısının salt çoğunluğunun gizli oyuyla seçilen yedek üye, diğer üyelerin yerine ise vekâlet edenler Mülâkat Kuruluna katılır.
[4] Hukuk alanında doktora yapmış olanlar ilân edilen boş kadrolara başvurabilir. Bunlar sadece mülâkata tâbi tutulur. Bu durumda olanlar için mülâkat puanı esas alınarak ayrı bir nihai başarı listesi düzenlenir.